بررسی قانون انتخابات مجلس ۱۴۰۲
یکی از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی در ایران، انتخابات مجلس شورای اسلامی محسوب می‌شود. این رویداد که هر ۴ سال یک‌بار برگزار می‌شود، قوانین مخصوص به خود را دارد. شما تا چه حد با قوانین انتخابات مجلس آشنایی دارید؟
برای مثال، آیا می‌دانستید که در صورتی که تعداد نمایندگان مجلس کمتر از چهارپنجم مجموع نمایندگان شود (به هر دلیلی مانند فوت یا استعفا نمایندگان)، وزارت کشور باید در طی ۴ ماه، انتخابات میان‌دوره‌ای برگزار کند؟ یا این‌که هر داوطلب تنها حق دارد که برای یک حوزه کاندید شود؟ در صورتی که خلاف این موضوع ثابت شود، از شرکت در انتخابات محروم می‌شود.
در ادامه به گزیده‌ای از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌پردازیم، پس همراه ما باشید.
متن کامل قانون انتخابات مجلس
شاید برای شما هم جالب باشد که قانون انتخابات مجلس ۱۴۰۲ حدود ۱۱۵ لایه دارد که هر کدام از این لایه‌ها دارای تبصره‌های خاص خویش است. در این ۱۱۵ لایه به انواع موضوعات مختلف درباره کیفیت انتخابات، پیشگیری از ارتکاب جرائم و تخلفات انتخاباتی، شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان، رسیگی به صلاحیت داوطلبان و … پرداخته است.
از طریق لینک‌هایی که در ادامه برای شما گذاشته‌ایم، می‌توانید که قوانین انتخابات مجلس شورای اسلامی را مطالعه یا دریافت کنید:
مطالعه آنلاین قوانین انتخابات مجلس
دریافت فایل پی‌دی‌اف قوانین انتخابات مجلس
در ادامه به گزیده‌هایی از قوانین مجلس اشاره می‌کنیم.
چه آرایی در انتخابات مجلس، آرای باطله محسوب می‌شوند؟
ماده ۲۲- در موارد ذیل با تأیید هیأت نظارت حوزه انتخابیه مربوط، برگه‌های رأی باطل و مراتب در صورتجلسه قید و آرای مذکور ضمیمه صورتجلسه می‌شود:
الف- در موارد ذیل برگه‌های رأی، باطل و جزو آرای مأخوذه محسوب می‌گردد:
۱- آراء، ناخوانا باشد.
۲- آرائی که کلاً حاوی اسامی غیر از نامزد‌های تأییدشده باشد.
۳- آرائی که سفید به صندوق ریخته شده‌باشد.
ب- در موارد ذیل برگه‌های رأی، باطل است و جزو آرای مأخوذه محسوب نمی‌گردد:
۱ – صندوق، فاقد لاک و مهر انتخاباتی باشد.
۲ – آراء، زائد برتعداد تعرفه باشد.
۳- آرای کسانی که به سن قانونی رأی نرسیده باشند.
۴ – آرائی که با شناسنامه افراد فوت شده یا غیرایرانی داده شده باشد.
۵ – آرائی که با تقلب و تزویر (در تعرفه‌ها، آراء، صورتجلسات، شمارش) به‌دست آمده باشد.
۶- آرائی که با شناسنامه و شماره ملی یا کارت ملی یا دیگر مدارک شناسایی غیر یا جعلی أخذ شده‌باشد.
۷- آرای تکراری
۸- آرائی که با شناسنامه و شماره ملی یا کارت ملی یا دیگر مدارک شناسایی کسانی که حضور ندارند أخذ شده‌باشد.
۹- آرائی که فاقد مهر انتخاباتی باشد.
۱۰- آرائی که از طریق تهدید به‌دست آمده باشد.
۱۱- آرائی که روی ورقه‌ای غیر از برگه رأی نوشته شده باشد.
۱۲- آرائی که از طریق خرید و فروش به‌دست آمده باشد.
تبصره ۱- کل آراء مندرج در صورتجلسه‌ای که صندوق أخذ رأی آن فاقد اوراق رأی یا برگه‌های تعرفه باشد، باطل است و جزو آرای مأخوذه محسوب نخواهد شد.
تبصره ۲- آرای زائد مذکور در جزء (۲) بند «ب» به قید قرعه از کل برگه‌های رأی کسر می‌شود.
تبصره ۳- آرای باطل مأخوذه در حد نصاب انتخاب نماینده موضوع ماده (۹) این قانون محاسبه نمی‌گردد.
در صورتی که چند بار نام یک داوطلب در یک برگه ذکر شود، چند رای برای او محسوب می‌شود؟
خیر، تنها یک رای برای او محسوب می‌شود. در ادامه به ماده این قانون می‌پردازیم:
ماده ۲۳- در صورتی که در برگه رأی علاوه بر اسامی نامزد‌های تأیید شده، اسامی دیگری نوشته شده باشد، برگه رأی باطل نبوده و فقط اسامی اضافی خوانده نمی‌شود.
تبصره ۱- در صورتی که نام یک داوطلب در برگه رأی مکرر نوشته شده باشد فقط یک رأی برای او محسوب می‌شود.
تبصره ۲- چنانچه آرای ریخته‌شده به صندوق به علت تشابه اسمی نامزد‌های انتخاباتی به هیچ وجه قابل تشخیص و تفکیک نباشد به نسبت آرای نامزد‌های دارای تشابه اسمی در آن صندوق میان آنان تقسیم می‌شود و در مورد رأی یا آرای باقی‌مانده غیرقابل تقسیم، به حکم قرعه عمل می‌شود.
تبصره ۳- به منظور تسهیل امر نظارت و حفظ آرای واقعی مردم و جلوگیری از تضییع حقوق داوطلبان نمایندگی، چنانچه نامزدی در حوزه انتخابیه به تشخیص هیأت اجرائی یا نظارت برای عامه مردم ناشناخته و گمنام باشد ولی نام خانوادگی و یا نام و نام خانوادگی او مشابه نام خانوادگی و یا نام و نام خانوادگی یکی از داوطلبان سرشناس و معروف آن حوزه باشد، باید مشخصه‌ای مانند شماره (کد)، شغل، محل سکونت، نام پدر و غیره برای وی تعیین و در آگهی انتشار اسامی نامزد‌های انتخاباتی درج گردد. آرای فاقد آن مشخصه، برای وی منظور نخواهد شد.
فرد مذکور می‌تواند در تبلیغات انتخاباتی خود مشخصه تعیین شده را قید نماید و چنانچه در ایام تبلیغات انتخاباتی اعلام انصراف نماید، داوطلب همنام او می‌تواند قبل از روز انتخابات از طریق روزنامه و یا صدور اطلاعیه ادامه داوطلبی خود را برای رفع ابهام اعلام نماید.
تبصره ۴- در مواردی که دو انتخابات به طور همزمان انجام می‌گیرد آرائی که اشتباهاً به صندوق دیگر ریخته شود با حضور ناظرین شورای نگهبان قبل از هر اقدامی به صندوق مربوطه انتقال داده شده و سپس وظیفه قانونی انجام می‌شود.
رای‌دهنگان انتخابات مجلس ۱۴۰۲ چه شرایطی باید داشته باشند؟
ماده ۳۰- انتخاب‌کنندگان باید دارای شرایط ذیل باشند:
۱- تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران
۲- هجده سال تمام
۳- عاقل بودن
داشتن چه شرایطی برای داوطلبان نمایندگی مجلس ۱۴۰۲ الزامی است؟
۱– اعتقاد و التزام عملی به اسلام
۲- التزام عملی به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران
۳- تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران
۴- ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه
۵ – داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن
۶- نداشتن سوءشهرت در حوزه انتخابیه
۷- داشتن سلامت جسمی و روانی به‌گونه‌ای که توانایی متعارف انجام وظایف نمایندگی را داشته باشد.
تبصره- شورای نگهبان می‌تواند در صورت نیاز، موضوع این بند و بند (۶) ماده (۳۳) این قانون را از سازمان پزشکی قانونی کشور استعلام نماید.
۸- حداقل سن سی سال تمام و حداکثر هفتاد و پنج سال تمام
۹- گواهی معتبر و مورد تأیید بالاترین مقام نهاد یا مؤسسات مربوط مبنی بر داشتن حداقل پنج‌سال سابقه فعالیت اجرائی یا آموزشی یا پژوهشی یا قضائی در یک یا همه آن‌ها در بخش دولتی، عمومی یا غیرعمومی در هنگام ثبت‌نام
۱۰- داشتن کارت یا گواهی پایان خدمت وظیفه یا معافیت دائم قانونی
۱۱- و …
چه اقداماتی جز تخلفات انتخابی نمایندگی مجلس به شمار می‌آيد؟
ماده ۸۲- اقدامات زیر در فعالیتهای تبلیغاتی انتخابات توسط نامزدها، احزاب و گروه‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی، جرم است و مرتکبان به مجازات درجه شش موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی به استثنای حبس و محرومیت از داوطلبی در دو دوره نمایندگی مجلس محکوم می‌شوند:
۱- اقدامات مغایر امنیت ملی نظیر ایجاد تفرقه قومی و مذهبی
۲- دادن وعده‌های خارج از اختیارات قانونی نمایندگی توسط نامزدها
۳- هرگونه تخریب، تهدید، هتک حرمت و حیثیت اشخاص حقیقی و حقوقی
۴- نوشتن یا اظهار مطالب خلاف واقع
۵- دیوارنویسی
۶- تخریب یا پاره‌کردن عکس و دیگر آثار تبلیغاتی نامزدها در مهلت قانونی تبلیغات که در محل‌های مجاز الصاق شده و یا قرار گرفته باشد
۷- نصب یا توزیع محتوا و آثار تبلیغات انتخاباتی تهیه‌شده بدون رعایت مفاد این قانون
۸- استفاده از آثار تبلیغاتی متضمن موارد مغایر عفت عمومی و یا موازین شرع
۹- اخلال و برهم‌زدن اجتماعات و سخنرانی‌های قانونی و تعرض به ستاد‌های انتخاباتی نامزدها
۱۰- استفاده از کاروان‌های تبلیغاتی
تبصره ۱- در صورتی که ارتکاب جرائم مذکور موجب حدود شرعی نیز باشد، رعایت احکام مقرر در ماده (۱۳۵) قانون مجازات اسلامی الزامی است.
تبصره ۲- انجام هریک از موارد فوق که از طریق فضای مجازی امکان وقوع دارد، حسب مورد مشمول مجازات مربوط می‌شود.
تبصره ۳- گزارش تخلف و نقض ضوابط تبلیغات موضوع این قانون در جلسه مشترک هیأت‌های اجرائی و نظارت بررسی و ضمن تذکر به مرتکبان، نسخه‌ای از گزارش مذکور به مرجع صالح قضائی موضوع ماده (۲۰) این قانون و همچنین هیأت نظارت مرکزی جهت بررسی مجدد صلاحیت نامزدها ارسال می‌شود.
تبصره ۴- اندازه آثار تبلیغاتی نامزدها حداکثر ۷۰ در ۱۰۰ سانتی‌متر می‌باشد.
و …
سخن پایانی
در این مقاله تنها به معرفی چندی از ماده‌های قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی پرداختیم. برای طمالعه بیشتر قوانین انتخابات مجلس می‌توانید از لینک‌هایی که معرفی کرده‌ایم، استفاده کنید.
