با نزدیک شدن به دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، دوباره بحث تبلیغات و قوانین مربوط به انتخابات داغ میشود. رهبر انقلاب بارها حضور و فعالیت نهادهای دولتی و شبیه به آن را در انتخابات مذمت کردهاند و فرمودهاند انتخابات ما نباید به انتصابات تبدیل شود. اما سوال اینجاست که چقدر این اصل اجرایی شده است و به آن عمل میشود. دایره عمل و فعالیت در این حوزه تا کجا گسترده است. در این مقاله قصد داریم به انتخابات مجلس شورای اسلامی و قوانین انتخاباتی تبلیغاتی بازنگری داشته باشیم و ببینیم در عمل به فرامین رهبر معظم انقلاب چقدر مصمم بودهایم.
همیشه وقتی به زمان انتخابات نزدیک میشویم، صحبتهایی از گوشه و کنار میشنویم که قانون انتخابات باید رعایت شود. اما بیایید یک نگاه جزئیتر به قوانین تبلیغات انتخابات کشوری داشته باشیم.
- طبق ماده ۵۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی از تاریخ اعلام رسمی اسامی نامزدها برای نمایندگی مجلس از صدا و سیما و میز خطابه نماز جمعه و یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسایل و سایر امکانات وزارتخانهها و ادارات، شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریها و شرکتها و سازمانهای وابسته به آنها و نهادها و مؤسساتی که از بودجه عمومی (به هر مقدار) استفاده میکنند و همچنین در اختیار گذاشتن وسایل و امکانات مزبور ممنوع بوده و مرتکب، مجرم شناخته میشود.
- همچنین طبق تبصرههای ۱ و ۲ این قانون مؤسسات و نهادهایی که دارایی آنان از اموال عمومی است، همانند بنیاد مستضعفان مشمول این ماده هستند و علاوه بر آن نشریات و مطبوعات متعلق به سازمانها، وزارتخانهها، ادارت، نهادها و مؤسسات یادشده در متن این ماده حق تبلیغ برای نامزدهای انتخاباتی را حتی به صورت درج آگهی ندارند.
- (اصلاحی ۱۱/۰۲/۱۳۶۳) – اعضای اداری هیئت اجرائی (فرماندار یا بخشدار، رئیس ثبت احوال، دادستان و یا نماینده وی) در صورت تخلف از ماده ۳۶ و تبصره ۲ ماده ۴۲ این قانون به مجازات کسر حقوق تا یک سوم از یک ماه تا شش ماه به حکم مراجع صالحه محکوم خواهند شد و در مورد بقیه اعضا، محرومیت تا دو نوبت انتخابات از عضویت هیئتهای اجرائی و نظارت و شعب اخذ رأی است.
همانطور که مشاهده کردید، بر طبق قوانین تبلیغات انتخابات کشور، با وجود این که نهادهای دولتی میبایست امکانات خود را در مدت تبلیغات مطابق قانون و به طور مساوی در اختیار نامزدها قرار دهند، نباید هیچگونه دخالتی در تبلیغات به نفع یک یا چند نفر از نامزدها داشته باشند. از جمله این که هیچ حمایت مستقیم و غیرمستقیمی از کاندیدی نداشته باشند. سیاست دوگانه یک بام و دو هوا! از طرفی گفته میشود نامزدها باید بتوانند به طور مساوی و کاملا برابر در طول مدت زمان تبلیغات، از امکانات دولتی استفاده کنند و از طرف دیگر در خصوص برخی از نامزدها از این قاعده تخطی میشود. گویی نسبت به قانون انتخابات دارای نوعی مصونیت هستند. این شرایط متاسفانه موجب نگرش منفی و دلسردی عموم مردم خواهد شد.
متاسفانه ازین سیاستهای دوگانه به وفور داریم. پیشخوان به بررسی برخی ازین موارد پرداخته است.
با وجود تاکیدات مکرری که مقام معظم رهبری بر سلامت انتخابات داشتند و این که فرمودند نگذارید انتخابات به انتصابات تبدیل شود، همچنان احساس عمومی این است که برخی از نامزدها از حمایتهای خاصی برخوردار هستند در حالی که ممکن است در میان قاطبه مردم این حمایت را نداشته باشند. به ویژه در شهرستانهای بیرجند، درمیان و خوسف این مسئله بیشتر به چشم میخورد.
قاعده عقلی این است که نامزدهای مجلس لازم است خودشان را برای تصویب قوانین و عمل به آنها آماده کنند و سپس وارد صحنه خدمت به مردم شوند. چرا که عدم رعایت قوانین خود نوعی بیاحترامی به مردم و القای حس بیارزشی به آنان است. امیدواریم امسال با شرکت مردم در انتخابات تغییر واقعی را حس کنیم و کسانی به مجلس راه پیدا کنند که خود قوانین را مسلط باشند و هم بخواهند قلبا رعایت کنند. طوری که بتوانند در بعدا در پیشگاه خداوند متعال پاسخگو باشند.
